Czasowniki regularne w języku holenderskim (czas teraźniejszy)
Odmianę czasowników ‘komen’, ‘heten’, ‘zijn’ poznaliście już w poprzednich lekcjach. Należałoby się przyjrzeć bliżej zasadom tejże odmiany, a także poszczególnym czasom w języku niderlandzkim. Powyższe czasowniki są nieregularne w swej odmianie. Dojdziemy do tego.
Dzisiaj zajmiejmy się czasownikami regularnymi, w czasie TERAŹNIEJSZYM.
Poprawna odmiana czasowników regularnych wymaga poznania zasady oddzielenia rdzenia.
Surowy rdzeń –jest wyprowadzany od formy bezokolicznika, nie posiada końcówki ‘en’:
np. werk-en
1. Rdzeń ze samogłoską krótką.
‘werken’ –> werk-en (pracować)
W odmianie przez osoby – do surowego rdzenia: werk- “doklejamy” tylko literkę ‘t’
– ale pamiętaj – jedynie w 2 i 3 osobie liczby pojedynczej.
liczba pojedynczaik (ja) werk jij (ty) werkt u (pan) werkt zij/hij (on/ona) werkt |
liczba mnoga (zawsze tak samo jak w bezokoliczniku!) wij werken jullie werken zij werken |
2. Rdzeń ze samogłoską długą.
‘maken’ –> mak-en (robić, tworzyć)
Tutaj pojawia sie mała trudność.
Jeśli zrozumiałeś poprzednią lekcje o samogłoskach długich i krótkich, wiesz że ‘a’ w wyrazie ‘maken’ jest samogłoską długą i dlatego w odmianie musi taką pozostać!
Samo mak- to tylko surowy rdzeń.
Poza tym pomiętaj o doklejeniu literki ‘t’ jak w przykładzie powyżej.
liczba pojedyncza ik maak jij/u maakt hij/zij maakt |
liczba mnoga wij maken jullie maken zij maken |
3. Czy rdzeń może kończyć się na ‘ v ‘ albo ‘ z ‘?
Otóż – nie! To kolejna rzecz, jeśli chodzi o odmianę czasowników.
‘leven’–> lev-en (żyć)
‘kiezen’ –> kiez-en (wybierać)
Rdzeń nigdy nie kończy się na ‘v’ oraz ‘z’. Co zatem następuje w odmianie tychże czasowników? Spojrz:
liczba pojedyncza v –> f ik leef jij/u leeft hij/zij leeft |
liczba mnoga wij leven jullie leven zij leven |
liczba pojedyncza z–>s ik kies jij/u kiest zij/hij kiest |
liczba mnoga wij kiezen jullie kiezen zij kiezen |
4. Rdzeń nigdy nie kończy sie dwiema takimi samymi spółgłoskami.
‘stoppen’ –> stopp-en (przestawać, zatrzymywać)
Wiele jest tego typu czasowników. Zapamietaj po prostu, aby pozbyć się jednej ze spółgłosek.
liczba pojedyncza ik stop jij/u stopt zij/hij stopt |
liczba mnoga wij stoppen jullie stoppen zij stoppen |
5. Rdzeń kończący się na literkę ‘t’.
Istnieją czasowniki, których rdzeń kończy się na ‘t’. Czy zatem dodajemy dodatkowe
‘t’ w 2 i 3 os. liczby pojedynczej? Nie – nie dodajemy!
rusten –> rust-en (odpoczywać)
liczba pojedyncza ik rust jij/u rust zij/hij rust |
liczba mnoga wij rusten jullie rusten zij rusten |
ZADANKO
Odmień następujące czasowniki przez osoby w liczbie pojedynczej:
– leren
– koken
– pakken
– missen
– durven
– lezen
– wachten
Odpowiedzi:
ik leer, kook, pak, mis, durf, lees, wacht
jij/u leert, kookt, pakt, mist, durft, leest, wacht
zij/hij leert, kookt, pakt, mist, durft, leest, wacht
wij/jullie/zij leren, koken, pakken, missen, durven, lezen, wachten
Natalia
Ten artykuł pochodzi z bloga Mój holenderski
Zobacz również: Konstrukcja aan het plus bezokolicznik [wideo]